A Nosa Terra

Etiqueta: PP

  • Quen é Núñez Feixóo

    Quen é Núñez Feixóo

    Alberto Núñez Feixóo non é un calquera. Gañou tres elección e vai pola cuarta lexislatura presidindo a Xunta. Chora cada vez máis e non se desprende da palabra Galicia. Chámano o dos Peares porque naceu alí… Pero quen é realmente Alberte Núñez Feixóo?

    Nunca puiden preguntarlle a que o levara a deixar o sindicalismo reivindicativo e entrar na comenencia opusdeiana de X. M. Romay Beccaría. Non puiden facelo porque foi o único presidente da Xunta que non me quixo conceder unha entrevista. Tamén é o único presidente galego co que nunca xantei, nin ceei, nin estiven a soas con el no seu despacho. Así que,poido afirmar que non o coñezo persoalmente. 

    Se non lembro mal, só tiven dúas conversas con el. Unha na cadea SER, cando eu estaba alí de paliqueiro, pouco antes de comezar a campaña electoral que o levaría á presidencia da Xunta e outra, moitos anos antes, no 1988, cando era un destacado sindicalista de AFICA (Funcionarios Interinos e Contratados Administrativos). Dérame o seu contacto o dirixente de Esquerda Galega, Carlos Vázquez, afirmando que era partidario de Camilo Nogueira.

    Candidatura na que están Feixóo e Carlos Negreira, e táboa de reivindicacións do seu sindicato.

    Aínda que non o crean, naquel tempo, desde 1985, cando entra na Xunta de interino, até 1991, que aproba as oposicións, Núñez Feixóo foi un sindicalista moi combativo. Mesmo sufriu a apertura dun expediente informativo pola súa actividade sindical. Un delegado sindical moi comprometido e activo: pechouse en San Caetano e durmiu na moqueta para reivindicar os dereitos dos empregados públicos, convocou folgas, demandou un horario flexible, reclamou transporte de balde até a sé da Xunta, axudas sociais, subidas salariais por riba do IPC, pedía que non se permitise o aceso da policía a San Caetano…  E enviaba cartas ao presidente da Xunta demandando o cesamento de altos cargos, cando o presidente era Fernando González Laxe, candidato ao que afirmaba ter votado.

    Núñez Feixóo, arriba á esquerda, con outros membros de AFICA, na fotografía da candidatura.

    De boas a primeiras, négase a ir nas listas de Esquerda Galega e comeza a súa carreira política no PP.

    Segundo a súa nai, foi daquelas cando decidiu «casar con Galicia». E Galicia, Galicia, Galicia, converteuse na palabra máxica que o levaría ao poder galego que sempre está a abandonar, segundo os seus críticos, pero ao que el se aferra porque chegou a onde nunca matinou que tería chegado.

    Por iso eu entendo as súas bágoas, a súa emoción, cada vez que toma de novo posesión como presidente, ou cando no debate parlamentario se refire a Galiza.

    Son capaz de asegurar que son froito do sentimento e non dunha performance ensaiada. Se un enxerga a súa nai nas tomas de posesións darase conta non só do orgullosa que está toda a familia de súa carreira política, de a onde chegou, senón do sentimento que a el o embarga por vir de onde ven e estar onde está. A quen non lle pasaría o mesmo?

    Son emocións que o honran non só por telas, senón por expresalas.

    Non é fácil que alguén, vido das clases populares, poida acadar a presidencia da Xunta co PP, senón que llo preguntaran no seu día a Xosé Cuíña. No interior do partido aniña un profundo clasismo que non impide que usen a persoas vidas das clases populares como reclamo electoral, pero que non se fían deles para ser os que mandan. A dereita española non se entende sen o clasismo franquista, aínda que aquí lles chamen os do birrete. Feixóo coñece como as gastan en Madrid.

    Non é fácil que alguén, vido das clases populares, poida acadar a presidencia da Xunta co PP, senón que llo preguntaran a Xosé Cuíña.

    A Cuíña falláronlle as lealdades, comezando pola de Manuel Fraga e Núñez Feixóo non sabe doutra lealdade que a da súa propia persoa e a dos seus máis próximos.

    O demais, como Xosé Cuíña, é razón do seu enorme vento político.

    Hai quen afirma que Núñez Feixóo debe o seu éxito a que é “moi ben mandado”.  Discrepo. O Alberto dos Peares nunca foi ben mandando, non fai falta que o manden. Sabe o que ten que facer antes de que llo digan, sabe con quen ten que estar antes de que os demais saiban quen gaña e, sobre todo, el sabe moi ben quen manda. Só vin outro animal político coma el, Xosé Blanco.

    A foto abrazado ao presidente de Iberdrola, Sánchez Galán, na súa primeira toma de posesión, non só é un resume da súa traxectoria vital-familiar, senón toda unha definición do político que é Núñez Feixóo. Sabe a quen arrimarse.

    Ao amparo de Romay Beccaría

    Por iso, cando Manuel Fraga chega a Galiza e gaña as eleccións co apoio de Paco Vázquez, Alfonso Guerra e Felipe González, que non só torpedean a campaña electoral de González Laxe, senón que lle «ceden» o escano de Ourense que Fraga necesitaba par ser presidente, Núñez Feixóo dáse conta de que imos ter a dereita no poder político en Galiza para moitos anos.

    Xa funcionario fixo, logo de aprobar as oposicións, abandona o sindicato AFICA, que gañara as eleccións na sé central da Xunta, cando el fora elixido delegado, e acepta a petición de Romay Beccaría para ocupar o cargo de Secretario Xeral da Consellería de Sanidade.

    Soubo onde acubillarse. Romay non só era un dos pesos pesados do PP, senón que fora o cachanchán que, desde dentro, desbaratou as pretensións dun grupo de conselleiros, comandados polo vicepresidente X. L. Barreiro Rivas, para facer dimitir a Xerardo Fernández Albor da presidencia da Xunta, senón que rematou coa carreira política do seu adversario partidario, logrando a súa condena e inhabilitación.

    Xosé Manuel Romái Beccaría, mentor do actual presidente da Xunta desde os anos 90. ©Fundación ANT/ X.C

    Núñez Feixóo pronto se esqueceu das súas reivindicacións sindicais, daquelas demandas, que me explicara no seu día: «pedimos que lles dean acceso á Función Pública aos interinos e aos contratados administrativos e que se lles asegure a estabilidade nos postos de traballo nas mesmas condicións salariais que os funcionarios”.

    Canda el deron o salto ao PP outros dous dirixentes daquel sindicato: Carlos Negreira, que chegaría a ser alcalde de A Coruña e García Borregón, que, como Feixóo, ocuparía varios cargos públicos, sobre todo no Sergas.

    Si, porque o hoxe presidente da Xunta , do cargo de Secretario Xeral Técnico, con Romay pasa a ser Secretario Xeral do Sergas. El é o encargado de pór en marcha as primeiras privatizacións de servizos nos hospitais públicos.

    E saltaría o seu primeiro escándalo, no hospital Menxueiro de Vigo por terse infectado por Aspergillus  nos quirófanos máis de 120 pacientes, con tres falecidos. Quirófanos que dependían do Medtec, un organismo que Romay e Feixóo puxeron en marcha en Galiza e que, logo, con Romay xa como ministro e Feixóo como Presidente Executivo do Insalud, quixeron exportar a todo o Estado.

    Deste posto na sanidade, Núñez Feixóo pasaría a ocupar o cargo de Director Xeral de Correos e Telégrafos, comezando tamén o seu desmantelamento e privatización.

    O que moi poucos saben é que, en Madrid, Núñez Feixóo non só ocupou eses postos, senón que foi designado para outros moitos, onde verdadeiramente se fan cartos se estás en política.

    O actual presidene da Xunta, no decisivo congreso do PP en Valencia en 2008, uns meses antes de chegar á presidencia da Xunta de Galicia. ©Fundación ANT/XC

    Así, formou parte de diversos consellos de administración de empresas públicas: Banco de Crédito Local, Empresa Nacional de Autopistas, Paradores de Turismo de España, Instituto Galego de Medicina Técnica (Medtec), International Post Corporatión, Fábrica Nacional de Moeda e Tímbre e Chronospost Express. Tamén foi membro do Consello Asesor de Telecomunicacións e do Consello Asesor Postal.

    Até que no ano 2003 Fraga Iribarne o nomea Conselleiro de Política Territorial e Obras Públicas.

    O seu ascenso en Galiza

    Dáse a circunstancia de que Cuiña Crespo estaba enfrontado con Fenosa e Iberdrola ás que lle tiña paralizado máis de medio cento de minicentrais e tamén diversos proxectos eólicos. Explicoumo o propio Cuiña uns meses antes de ser cesado, afirmando que el non ía ceder.  Tamén me dixo que nel non mandaban «as grandes construtoras madrileñas».

    Comenteille que lle escoitara dicir a un destes «grandes empresarios» que non ían permitir que Cuíña Crespo fose presidente da Xunta. E aínda lle dixen máis: “e se te fías de Fraga non o vas ser, en Madrid téñeno ben collido”. «Pero eu teño os votos e o partido», retrucoume fachendoso.

    Nunca pensou que sería o propio Núñez Feixóo, tan ben relacionado coas eléctricas e as construtoras, o que rematase con Cuiña politicamente.

    Xosé Cuíña, cando era todopoderoso secretario do PP galego.

    Un día comenteille paseando na cima do Foro, dicía que lugar equidistante entre as nosas respectivas tribos, cando aínda pensaba que ía suceder a Fraga:

    – Ti es unha alma cándida, Pepe, debaixo desa faciana de duro e da valentía da que presumides os de Lalín. Mentres ti vas de fronte, outros están a facerche a cama. Non te fíes de Feixóo.

    – Feixóo é Romay e Romay non me chega nin para empezar, nunca me deu derrotado –contestoume todo cheo de razón.

    Como nunca tratei persoalmente a Alberto Núñez Feixóo só podo falar polos seus feitos, e polo que me dixeron os que o coñecen politicamente.

    Cando foi elixido á presidencia da Xunta polo PP,  pregunteille a un ex conselleiro da etapa Albor polas ideas políticas que guiaban ao novo presidente:

    – Non as ten. Feixóo é moi listo e sabe moi ben quen manda. E non é que sexan uns amorais en política el e o seu equipo, son perfectamente amorais. Non teñen nada a ver cos de antes.

    A mesma pregunta lla fixen outro día xantando a Xosé Luís Baltar.  Só me contestou:

    -É coma o seu tío.

    Non me quixo dicir máis nada. Mandoume investigar aos Peares. Contáronme que non tiña boa fama, acusábano de ser «un chivato da empresa».

    Poida que así se entenda non só a personalidade política de Núñez Feixóo, senón tamén o efusivo abrazo que se dá co Presidente de Iberdrola na súa primeira toma de posesión como presidente. Era máis ca unha declaración de intencións. Situara a súa familia onde nunca pensara.

    É lóxico que a emoción o embargue ao falar de Galiza, pero tamén sabe moi ben a quen serve.

  • Andalucía, o PSOE recolle o sementado

    Andalucía, o PSOE recolle o sementado

    Os resultados das eleccións andaluzas non se entenderán ao xeito se non analizamos a súa sociedade, os cambios que se produciron nos últimos 50 anos e o papel do PSOE no desmantelamento  dos movementos sociais. A irrupción de VOX é a volta dos señoritos andaluces tradicionais.

    Por máis que a sociedade galega é a andaluza sexan moi diferentes, o panorama político andaluz e o galego son moi semellantes. PP e PSOE puxeron en marcha nas dúas comunidades idénticas políticas que os levou a monopolizar o goberno autonómico por máis de 37 anos.

    Ambos basearon as súas maiorías parlamentarias, pero tamén sociais, no que o sociólogo Manuel Pérez Yruela definiu como o “paradoxo da satisfacción”. Ao pasar do subdesenvolvemento á sociedade do benestar, bloqueouse toda reflexión crítica dos problemas a resolver.

    A cidadanía olla para atrás e móstrase satisfeita co conseguido. Na vez de tentar avanzar ou relacionar co desenvolvemento que tiveron outras comunidades da UE ,de onde procederon a maioría dos fondos investidos, faise conservadora e ten medo a perder o acadado, pois nunca viviron mellor.

    O pasado de miseria lastra o futuro. Ensimésmanse e non queren ver que se Andalucía avanzou nun 3%, o seu veciño Algarve fíxoo non 20% no mesmo período.

    Con ese benestar e co “nunca vivimos mellor”, créase o que o economista andaluz Antonio Porras define como o “mito propagandístico” que se traduce en clave de optimismo.

    Non queren ver que se Andalucía avanzou nun 3%, o seu veciño Algarve fíxoo non 20% no mesmo período.

    Este estado de ánimo maioritario, satisfacción co pasado e medo ao futuro, só pode lograrse pondo a traballar todos os resortes, mesmo para-legais, cos que conta o poder, e cunha sociedade necesariamente moi subsidiada.

    Ambos os partidos o fixeron, só que o PPdG válese do vello caciquismo e o PSOE andaluz teceu unha rede clientelar amparada polos subsidios necesarios, co PER (Plano de Emprego Rural) como elemento para rematar coa pobreza e coa dependencia do señoritismo dos cortijos. Os tan mentados ERES, foron unha anomalía práctica dese clientelismo socialista.

    Desfacerse dos competidores

    O PP en Galiza desfíxose dos seus competidores electorais naturais, realizando unha concentración parcelaría no centro-dereita e o galeguismo folclorizante, que chegou até a fronteira da autodeterminación.

    O PSOE realizou algo semellante coa esquerda andaluza, chuchando, pouco a pouco, primeiro nos anos da Transicion aos cadros da ORT (Organización Revolucionaria de Trabajadores) e o PTE (Partido del Trabajo de España) e, logo, estes, coaptando, sen pausa, a unha boa parte dos dirixentes locais do PCE. No primeira operación coas xentes próximas a Cristina Almeida, máis tarde cos “carrillistas” e, logo, con moito militantes que necesitaban procurarse a vida e aceptaban postos remunerados na administración autonómica ou local, que rexentaban os socialistas.

    A última serie en incorporarse foi antes desta eleccións, cando entraron no PSOE desde IU xentes próximas a Diego Valderas, quen fora vicepresidente hai catro anos con Susana Díaz. Aínda que o ex alcalde de Bollullos Par del Condado (Huelva), resistiu a chamamentos e presións.

    En palabras dun ex dirixente do PCE, agora no PSOE, “trátase de aglutinar todo o electorado, desde as Irmandades do Rocío ás organizacións feministas pasando polos sindicatos”.

    No 2014, Susana Díaz toma unha decisión que vai marcar a política andaluza para estes anos: expulsa do goberno a IU, para facerlle unha verdadeira OPA aos seus militantes, como xa realizaran anteriormente en ben concellos. Moitos dos cargos de IU quedan desamparados e sen traballo.

    No 2014, Susana Díaz toma unha decisión que vai marcar a política andaluza para estes anos: expulsa do goberno a IU, para facerlle unha verdadeira OPA aos seus militantes,

    O domingo 22 de marzo do 2015, Susana Díaz consegue 47 deputados e o 35% dos votos. Eufórica afirma que “logramos frear ao populismo de Podemos”. Finalmente pacta con Ciudadanos (9 deputados) un goberno en minoría.

    Non é que a filla do fontaneiro teña unha ambición desmedida, que tamén, senón que o PSOE sevillano, que encarnan Felipe Gónzalez e Afonso Guerra, aprestáronse a defender o Estado de 1978 que eles axudaron a construír.

    Levaron a Susana Díaz polos máis altos despachos de Madrid, primeiro ao Banco de Santander, onde xantou con Emilio Botín, logo co presidente de Telefónica, despois co da Caixa… E, finalmente, en El País, con Juan Luís Cebrián, que era un dos muñidores da operación.

    Cal era esa operación? Nin máis nin menos que un golpe de estado interno dentro do PSOE, para impedir  un acordo con Podemos, desbancando a Pedro Sánchez e poñendo a Mariano Raxoi de presidente de España.

    De primeiras, lográrono… até que falaron as bases.

    Desfacerse dos movementos sociais

    No ano 2006, sendo presidente Manuel Chaves, nomean á Duquesa de Alba, filla predilecta de Andalucía. Foi un xeito de desagravio por mor das manifestacións, ocupacións de terras, descualificacións e improperios, que os obreiros do campo, que dependían dos seus “cortijos”, viñan realizando contra a Casa de Alba.

    Foi todo un símbolo, desagraviou a Duquesa e agraviou ao xornaleiros. Pero aos dirixentes socialistas xa non lles importaba moito. A maioría deles xa había anos que, segundo palabras do crego de Gerena (ex maoista) “como non poden ser señoritos, convertéronse en señoritingos”.

    No ano 2006, sendo presidente Manuel Chaves, nomean á Duquesa de Alba, filla predilecta de Andalucía. Foi todo un símbolo: desagraviou a Duquesa e agraviou ao xornaleiros mobilizados.

    Tanto é así que o propio Afonso Guerra mercara un “cortijo” neste municipio, a escasos metros de La Pizana, propiedade de Duquesa de Alba, famoso polas súas festas.

    Pero antes, paseniño, foran desmantelando todos os movementos sociais, desde os veciñais aos sindicais. O xeito de rematar cos que podían ser contestatarios foi retirarlles as axudas, creando outros novos que eran os encargados de repartir subvencións e postos de traballo para lograr as “peonadas” esixidas e, así, cobrar todo o ano. “Na práctica, montaron unha administración paralela”, en palabras dun ex dirixente de Comisións Obreiras.

    Para coutar os sindicatos empregaron os ERE. Un instrumento de reparto de prebendas aos afíns que comezaría cando o peche da mina de Boliden en Aznalcollar.

    Paralelamente, comezaron tamén a incentivar as Cofradías de Semana Santa, as Irmandades das distintas romarías, comezando polas do Rocío, e as distintas “peñas” flamencas ou touriñas.

    Simultaneamente institucionalizaron como “andalucismo” unha parte do seu folclore e “idiosincrasia”, que chegou até a gastronomía, que non o fixo tan ben Fraga Iribarne en Galiza.

    Para completar o panorama, os servizos sociais, que controlaban a unha sociedade subsidiada, polas súas propias característica de pobreza, foron privatizados sen reparo, pasándoos a mans de oligopolios como o de Florentino Pérez.

    Aí comezou parte do declive do PSOE que, coa crise, non foi capaz de satisfacer as demandas da sociedade, creando unha capa cada vez máis ampla de descontentos entre os seus votantes subsidiados e as clases medias, agora minguadas.

    Só lle faltaba as disputas internas partidarias para que moitos decidiran cambiar o sentido do seu voto ou, mellor, quedar na casa.

    Dous terzos dos votos que perderon foron a Ciudadanos, os outros a abstención.

    IU e Podemos

    Adelante Andalucía non foi quen de recoller os votos dos descontentos co PSOE. En política é ben sabido que dous máis dous non teñen porque ser catro. E, nesta ocasión, estaba claro que a alianza entre IU e Podemos tería moi difícil revalidar os resultados que logran por separado.

    Son dous mundos distintos cando non antagónicos. A unha boa parte dos votantes de IU, sepáraos de Podemos un abismo tan grande como os separa do PSOE. (Lémbrome cando nos anos oitenta, na feira visitábamos as distintas casetas dos partidos con dirixentes do PCE, PP e CDS e a única na que non querían entrar era na do PSOE).

    Hai que falar mesmo de inimizades familiares e, tamén, das que se viñeron incubando nestes últimos anos. No caso socialista polas fichazes, que elevarían a desgarros moi intensos no PCE. No caso de IU e Podemos porque moitos vellos militantes non entenden nin comparten a política de Alberto Garzón, nin a teima de Podemos de acabar coa súa cultura política.

    Moitos vellos militantes non entenden nin comparten a política de Alberto Garzón nin a teima de Podemos de acabar coa súa cultura política.

    Non comparten, sobre todo o “postureo” dos de Iglesias e a súa ausencia nos movementos sociais. Acúsanos de ser “un instrumento desmobilizador”.

    Manolo Arregui, quen fora voceiro da deputación de Sevilla e membro do Comité Central do PCE, dime: “agora dóenme os resultados, como non me van doer, pero non fixen nada por evitalos”.

    Un sector do PCE, crítico cos pactos con Podemos, considera que os de Pablo Iglesias son “o PSOE do ano 2000”. Achácanlles non só que non estean nos movementos sociais, senón que “funcionaron a xeito de válvula de escape para desmobilizar aos movementos xurdidos no 15-M”.

    Nestas eleccións, a fractura entre o mundo podemita e o comunista, na vez de acurtarse, agrandouse malia aos acordos e alianzas.

    E logo están as propias leas internas en Podemos Andalucía e destes coa cúpula de Madrid. “Todo un rosario de insensateces”, dime Javier E., un militante que “xa vía vir os resultados”.

    Ciudadanos non ten estrutura en Andalucía, como si a ten o PP.

    É certo que votos a Podemos nas anteriores eleccións autonómicas foron parar a gora a Ciudadanos e aínda a VOX?

    Ciudadanos e o seu ascenso só sería a expresión mediática dun fenómeno creado polas cúpulas empresariais para Cataluña, que tivo en Andalucía o seu correlato, precisamente por ese antagonismo Cataluña-España, no que puxeron tanto empeño en acentuar tanto en Madrid como os independentistas. Pero Ciudadanos non ten estrutura en Andalucía, como si a ten o PP. “O seu problema vai vir cando teñan que facer política práctica e non propaganda”, dime un ex militante do PP.

    Señoritos, non fascistas

    A moitos lectores pode chamarlles a atención que sexa precisamente en Andalucía onde irrompe VOX con forza, pois teñen a idea de que esta rexión é de esquerdas polas súas condicións socioeconómicas… Só unha parte. Ningunha rexión do territorio español mellor que Andalucía, para que aparecese un VOX puxante.

    O VOX que emerxeu en Andalucía, non se pode dicir que sexa un VOX fascista, senón a expresión do señoritismo andaluz que é tremendamente clasista, rancio, machista e homófobo. Tampouco non é xenófobo, senón aporofóbico: non discriminan por ser estranxeiros, senón por ser pobres. Non hai máis que ir a Puerto Banús  ou a Alcalá de Guadaira.

    O VOX que emerxeu en Andalucía é clasista, rancio, machista e homófobo e máis que xenófobo, aporofóbico: non discriminan por ser estranxeiros, senón por ser pobres.

    Son os señoritos dos “cortijos”, non hai tanto con dereito de pernada. Os dos touros, os de certas Irmandades de Semana Santa, coa lexión, coa Garda Civil (que sempre os serviu contra os obreiros do campo). O machismo de sombreiro cordobés e mantilla… Os das festas flamencas e “tablaos” exclusivos. Os de “Andalucía es España”, que se impuxo no franquismo e que o PSOE axudou a que perdurara. Se precisan un retrato, aínda poden ir a García Lorca.

    Coñecín a eses señoritos andaluces cando montaron AP (andei por alí na caravana de Fraga). Eses que nos pobos pagaban eles o partido coma se fose o seu “cortijo”, abrían locais nas súas casas e mantiñan toda a organización contratando os seus traballadores e dándolle, xa daquelas, sobresoldos aos cargos provinciais.

    Estes señoritos, reacios a perder os privilexios de toda caste, foron os que traballaron agora para VOX. Teñan en conta que a dereita española reivindica os votos de VOX como seus… Porque, non fondo, son os mesmos e defenden os mesmos intereses.

    Non focalicemos en VOX (é unha visión española), cando o problema verdadeiro para as nosas liberdades é o PP de Pablo Casado.

    Para rematar unha última reflexión: aquela esquerda estatal, alternativa, que “quería asaltar o ceo”, e ía lanzada cara o poder, está agora á defensiva. Témome que algúns dos que defenden “unha fronte ampla para frear o fascismo”, non tardarán en propoñer máis ca unha alianza co PSOE, cando o PSOE é, precisamente, un dos culpábeis da actual situación.

  • Rafael Cuíña: ‘Na casa nunca entendemos o amor que meu pai lle tiña a Fraga’

    Rafael Cuíña: ‘Na casa nunca entendemos o amor que meu pai lle tiña a Fraga’

    É un caso singular na política galega. Logo de militar durante anos no PP abrazou o nacionalismo. Presentouse en Lalín por Compromiso por Galicia, enfrontándose ás “forzas vivas” que mandaran sempre na capital do Deza, e tamén aos aliados aínda brazos dereitos de seu pai. Saíu elixido alcalde contra prognóstico. Di que este cargo non é ningún trampolín, pero arela un nacionalismo unido, e estou seguro que, chegado o caso, non dubidaría en presentarse a presidente da Xunta. Unha candidatura á que aspirou seu pai e non deu logrado por “traizóns e vetos desde Madrid”. De momento, Rafael Cuíña rodéase dalgunhas persoas que arrouparon a Anxo Quintana cando foi candidato.

    A maioría dos políticos afirman que non hai “nada máis grande” que ser alcalde do seu concello. Non me dirá vostede que, xa de pequeno, quería ser alcalde?

    Non. Non se me pasou pola cabeza nunca. Pero, a verdade é que meu pai me comentou algunha vez que a el lle gustaría que eu fose alcalde de Lalín. Aínda así,  até ano e medio antes das eleccións do 2015 eu nunca barallara tal posibilidade.

    E que foi o que o levou logo a presentarse? Non sería un arrouto, non?

    Vista a crise galopante pola que estaba pasando Lalín decidín que había que mudar ese rumbo. E iso é o que estamos facendo. Unha resposta de manual, pero, neste caso, certa. Poucos pensaban en Lalín que podía coller a alcaldía, aínda que as enquisas mostraran que era o candidato mellor valorado. Pero eu, que me prezo de coñecer Lalín e a súa xente, pensei que tiña posibilidades e así foi. O PP levaba demasiado tempo e tiña un grande desgaste. Eu mesmo ideei o noso lema: hai alternativa. E así foi. Sabía que moita xente que votaba o PP, se tivesen unha alternativa na que se sentisen cómodos, podían optar por ela.

    Fala vostede do declive de Lalín. Teño escoitado moitas veces que o seu auxe débese a axuda que lle deu Xosé Cuíña cando era conselleiro. Como explica vostede o seu medre e o posterior devalo?

    Lalín era eminentemente gandeira, agraria. Nos anos oitenta coincidiron un fato de empresarios emprendedores. Xente con pouca formación, pero moi afoutos que formaron un sector industrial puxante.  Tanto no téxtil, no industrial, na construción… Desde a política apoiouse para que medrase. De aí veu o seu auxe. Agora xa hai unha nova xeración ao fronte das empresas. Decateime o outro día, cando tivemos a festa dos empresarios ao me dirixir a eles. Xosé Cuíña, meu pai, tivo moito que ver, pois é unha figura clave na historia de Lalín. Pero o feito determinante foron os empresarios. Logo veu unha crise histórica, descoñecida. Algúns empresarios vírona vir e internacionalizáronse. Esas empresas aguantaron mellor. O sector gandeiro tamén sufriu esa crise. Dicíallo o outro día ao presidente da Xunta: cada céntimo que baixa o leite é unha traxedia para o sector. Hai que ter en conta que Lalín é o primeiro concello de Galiza, con máis de 15.100 cabezas de gando, por diante de a Pastoriza. Entre unha cousa e outra, chegamos a onde chegamos. Agora estamos remontando.

    Lalín, desde as primeiras eleccións municipais, sempre tivo unha política moi enrevesada. Un exemplo é o seu pai, que comezou de independente, logo en UCD e, finalmente, no PP. Os outros contendentes, segundo Cuíña se ía movendo, saltaron de postos coma nun fume-lume.

    Estamos nun sitio clave para entender a política nesta comarca: no Casino de Lalín. Aquí asentábanse e mandabna as grandes familias franquistas, que o controlaban todo. Hoxe diríxeno xentes de esquerdas.  Que viñera o fillo do muiñeiro, como era meu pai, e se presentase contra todos eles… Dicían, pero este quen se cre que é? Que vai facer esa rapaz! A xente da época dicía que quen gañara aquelas eleccións fora o meu avó, o Muiñeiro, pois era a persoa máis coñecida e querida da comarca. Moita xente apoiou a meu pai polo meu avó. Moitos tamén me apoiaron agora a min porque era fillo do Cuíña. Meu pai demostrou que era un bo alcalde e eu estou intentando demostralo.

    Á esquerda Rafael Cuíña coa súa familia, nunha foto cando seu pai era dirixente principal do PP galego.

    Cando toma vostede conciencia política?  Foi polo seu pai ou tivo algo que ver tamén o seu tío Eladio? Dicíame o seu pai aló cando o coñecín, aínda só era concelleiro, que o seu irmán Eladio militara en ERGA.

    O meu tiu Eladio dirixe agora a empresa máis importante de Europa en fachadas. Empresa da que eu tamén son propietario. Eu son galeguista desde que teño uso de razón. Un galeguista no sentido nacionalista da palabra, pois penso que Galiza é unha nación con todas as características e todos os dereitos inerentes. Eu síntome cómodo no galeguismo político. Sempre militei nel e sempre militarei. O meu pai tiña outro concepto da españolidade… De meu pai, podía dicirse que non era nacionalista, pero si galeguista. Por iso non entendín a deriva que tivo o PPdG. Eu abandonei o PP por esa deriva. Pero tamén teño que dicir que nunca me sentín especialmente cómodo nel. Por iso nunca tiven un cargo.

    O das traizóns a Galiza e a meu pai, contareino algún día por escrito e ben documentado.

    Vostede hoxe será unha especie de traidor para os do PP, especialmente para os de Lalín.

    Os traidores son eles, ao espírito de Xosé Cuíña e do galeguismo. Non eu. O que pensan eles é que fago todo isto para reivindicar ao meu pai. Pero non hai tal. O que si me teñen é por unha ovella negra. Alguén que saíu das súas fileiras para vingar ao seu pai. Iso sobre todo en Compostela, aínda que, persoalmente, me levo ben con moitos dos seus dirixentes. O das traizóns contareino algún día por escrito e ben documentado. Niso ando xa. Aí vou deixar ben claro quen foros os traidores, non só ao meu pai, senón a Galicia. Que me chamen traidor, para min é unha gabanza.

    Por que deu ese paso de marchar do PP e entrar nunha formación política como Compromiso por Galicia que até de agora non ten moito tirón popular?

    Algunha xente, como Teresa Táboas e máis eu, comezamos a matinar que había un espazo sociolóxico no galeguismo… Atopámonos con vellos debates, sobre todo da esquerda nacionalista, de quen era máis purista, máis de esquerdas, máis nacionalista… Debates absolutamente superfluos e innecesarios neste País. Eses debates lévannos a que, nestes momentos, podendo estar nun momento forte, pois hai un cansazo co PP e cos súas políticas, que non serven para resolver os problemas, se transmite a idea continuamente de loitas internas na vez de proxectos sólidos, de alternativa forte. Penso que o BNG non só o está a facer bastante ben, senón que demostrou que é das poucas organizacións serias que había. Compromiso comezou coma un partido municipalista e, agora, nas próximas municipais falan de que vai estar por encima das 150 candidaturas. O que significa que están a facer un esforzo de implantación importante. Veremos como evoluciona.

    Compromiso é unha formación municipalista que está a facer un esforzo de implantación importante.

    Pero algunhas das candidaturas formáronse cedéndolle as siglas a persoas moi pouco recomendábeis, por dicilo de algún xeito.

    Eu estou centrado en Lalín. Pero si, pasou nalgúns casos. Pasa en todas as formacións. Estatisticamente sempre hai persoas que non son o que parecen e danan a imaxe dun proxecto, como pasou en Miño, por exemplo. Nalgúns lados, coma en Sarria, tiven que moverme persoalmente para  que non se aliaran co PP e presentaran mocións de censura.

    Logo ten peso interno, aínda que estea centrado en Lalín.

    Si, algún peso debo de ter. (Ri).

    Pero cando se crea Compromiso, estaban no proxecto que logo se chamou En Marea…

    É unha longa historia. O que pasou levoume a confrontación con Xosé Manuel Beiras, co Palleiro [Luis Eyré] e con outros que andaban polo medio. Chegáramos a un acordo para participar nas autonómicas nunha lista conxunta, pero logo non quixo EU e deixáronnos fora. Estou a falar de cando se creou AGE… Penso que non vale a pena lembrar como se chegan a acordos por un lado e logo hai quen se dedica sistematicamente a dinamitalos polo outro. Hai quen apostou por subordinarse as forzas estatais. Hai quen traicionou os principios…. E así lles vai. Non hai máis que velos.

    Que lle diría o seu pai se o vise hoxe gobernando co Bloque que tanto o atacou…

    Vostede que me pregunta sabe de primeira man que meu pai estivo valorando un achegamento ao BNG. O BNG podía atacar a política do PP ou de Xosé Cuíña en particular, pero eu dou fe que, daquelas, logo dos debates, por exemplo con Xosé Manuel Beiras, ían tomar un café ou comer xuntos. Agora esa relación é totalmente imposíbel. Daquelas sucedía co BNG, pero tamén sucedía co PSOE. Ismael Rego, por exemplo, era un dos mellores amigos do meu pai. Sei que el, que me estará vendo, xa daquela estaba convencido que eu, antes ou despois, ía facer algo así. El sabía que eu era nacionalista.

    Xosé Cuíña tamén tivo unha relación especial con Bautista Alvarez e con Xosé H. Rodríguez Peña, que podería dicirse eran as dúas extremas ideolóxicas dentro do BNG…

    O día do funeral do meu pai tiven unha longa conversa con Bautista, e falamos daqueles xantares que viñan celebrando os tres mensualmente. Aquel día, Bautista estaba moi afectado. Eu, até daquelas non tivera moito trato con el. Logo procurei ter máis. Bautista e Cortizo defendérono moito no Parlamento cando foi o do Prestige

    Como viviron, mesmo persoalmente, aqueles ataques a toda a súa familia cando foi o do Prestige?

    Nós sabíamos ben de onde viñan… Logo demostrouse que a familia non tivera ningún tipo de ganancia. Ao revés, doou máis de 100.000 euros en material. Todo ao contrario do que difundiran. En Madrid prepararon eses ataques porque lles veu a conto, pero xa tiñan outros encarreirados. Seino por xornalistas amigos.

    E de onde viñan, logo?

    Evidentemente do PP de Madrid. Debíanse a unha guerra interna na que Manuel Fraga xa estaba absolutamente descolocado. Foi no momento que demostrou que tiña que deixar de ser presidente de Galiza e tamén do PP pois xa o superaran as situacións. Tragaba xa todo o que podía tragar. Desde Madrid impuxéronlle todo o que quixeron. O meu pai e outros conselleiros querían pórse do lado dos galegos, enfrontarse a Madrid e estar ao lado dos que se manifestaban, de Nunca Máis. Fraga non foi quen. Optou polo que optou.

    Fago moitas referencias a Xosé Cuíña e a súa política porque encarnaba unha liña no PP que, finalmente, quedou totalmente desmantelada tanto no plano ideolóxico coma no das persoas que a lideraban.

    O outro día, na entrega dos premios de El Correo Gallego, que llo deron a Romay Becaría, vin como mentía sobre a súa relación con Fraga. Fraga non o podía ver nos últimos tempos… E comentaba eu con algúns dirixentes do PP daquela época até que punto se pode chegar a ser cínico. Ese día deime conta de que gañaran os dos birretes fronte aos das boinas. Ese día había alí no patio de butacas algunha boina capada aplaudindo entusiasmado ao birrete que o capou.

    Seu pai foi subíndoo cara o poder no PP apoiado sempre no municipalismo, concretamente por aquel aindicato de alcaldes da provincia de Pontevedra. É o que eu penso, non sei se coincide vostede…

    Cando o propoñen os alcaldes para Presidente da Deputación, Romay di que non cuestiona ao candidato, pero si as formas. O PP estaba afeito a designar a dedo, como aínda o fai hoxe. Naquel momento comezou a liña de ruptura entre Xosé Cuíña e Romay.

    Pero non só en Madrid non querían a Cuíña. Tamén aquí parte do mundo empresarial nunca lle deu o seu apoio.

    Queríano os pequenos e medianos empresarios pero o entorno do Club Financeiro de A Coruña non o quería. É indicativo. Aínda que, pouco a pouco, meu pai foi tecendo unhas relacións persoais con xente hoxe moi cuestionada hoxe como Xulio Fernández  Gaioso ou Xosé Luís Méndez, que funcionaban coma dous virreis.

    Por exemplo Fenosa nunca o tragou… Contoume unha vez como lle tiña paralizadas máis de cen mini-centrais, pois estaban afeitos a saltarse a lei.

    Si, había algúns empresarios que se consideraban con dereito de pernada. Así obraron neste país. E atopáronse co meu pai que era como era e que o que menos tiña era medo. A súa negativa a tragar custoulle mesmo que teceran unha trama para eliminalo fisicamente. Ti lembraraste ben daquel episodio, pois sei que cho contou ao xeito meu pai.

    Pero facéndolle as que lle fixeron e considerándose como se consideraba galeguista, o que non entendín nunca, díxenllo en máis dunha ocasión, que sabendo que nunca o nomearían como sucesor, Xosé Cuíña seguiu téndolle lei a Fraga.

    Si. Até o último día da súa vida tivo a Fraga coma o seu segundo pai. Non é que ti non o entendas. Eu tamén nunca o entendín. Tiven múltiples discusións. Discusións que non acababan ben. Miña nai tampouco o entendía.

    Nunca o entendeu, pero vostede, até que morreu Fraga tampouco deixou o PP…
    Pediumo meu pai e prometinllo. Cumprín. Eu penso que esa devoción de meu pai por Fraga aínda se acentuou cando morreu o meu avó, o Muiñeiro. Pasou a ter unha relación filial, diría que de sangue, con Fraga…

    E nociva porque o destruíu primeiro politicamente e logo persoalmente.

    Efectivamente. É como vostede di, pero foi así, aínda que non sexa doado de entender. Non era unha cuestión política, nin de oportunismo, nin de interese… Non.

    Fraga, un ministro franquista, nunca atacou a lingua e a cultura do país como están a facer agora desde o PP.

    Pero vostede pensa que se Xosé Cuíña vivise hoxe ainda estaría no PP?

    Estou absolutamente certo de que non. Non teño ningunha dúbida. Non vexo a meu pai con Pablo Casado. Nin escoitándolle a dirixentes do PP afirmando que poden compartir moitas cousas cos de Vox.  Meu pai nunca transixiría nos ataques contra o galego. Meu pai convenceu a Fraga de que había que apoiar o noso idioma e até Fraga chegou a crer aquel slogan: galego coma ti. Fraga, un ministro franquista, nunca atacou a lingua e a cultura do país como están a facer agora desde o PP.

    Que queda daquel PP que facía a festa no Faro  que vostede axudaba a organizar…

    Nada. Absolutamente, nada. Aínda queda algo do que festexaba no Monte do Gozo, pero da festa no Faro non queda nada. Mudárona de lugar porque a Ana Botella lle amolaba o camiño desde o aeroporto de Lavacolla até o monte do Faro. Non gustaba do mundo rural. Eu axudei a organizar aquelas romarías. Certamente que aquel PP non era o que necesitaba o País, pero era unha demostración de que conectaban co País e coas súas xentes. Meu pai era un ruralista convencido. El encabezou tractoradas.  Eu fixen o mesmo aquí en Lalín non hai moito. Tiña claro que había que defender o sector agrario e gandeiro, como o teño eu hoxe, pero non por unha cuestión de votos, senón económica, de supervivencia do País.

    O PP, con Fraga e con Cuíña, pesca os votos no galeguismo, contando co apoio do piñeirismo e do Clan da Rosaleda, dos que era amigo seu pai, e que xirou desde o PSOE cara o PP… Agora vostede afirma que o PP deu un xiro político, pero ese xiro político non se traduce nesa perda de votos…

    E que o país tamén foi mudando. Nos estudos que barallaba meu pai dicían que o que lle daba a maioría absoluta a Fraga eran, precisamente, os votos galeguistas. Pode ser que aqueles votos galeguistas sigan aí porque non atoparon un espazo, unha forza política na que se sentisen cómodos. A min, por exemplo, en Lalín, vótame moita xente que noutras eleccións vota ao PP. O que me gustaría é que existise unha alternativa real ao PP para que eses votos puidesen emigrar. Penso que se houbo unha alternativa en Lalín tamén a pode haber en Galicia. É o que me gustaría a min. Creo que é necesaria esa alternativa. Alguén que lidere ese mundo que non está no PP. Moitos dino coa boca pequena, pero, logo, non fan nada por logralo. Ao contrario, esfarelan todo canto tocan.

     

    Gustaríame que fose presidenta Ana Pontón nas próximas eleccións. Non só por ser muller, que tamén, senón polo seu traballo e a súa valía.

    Dicíame que non tiña pensado ser alcalde. Que as circunstancias o empurraron. Empurrarano esas circunstancias da que falaba antes a dar o salto a política galega?

    A vida dá moitas voltas. Xa veremos. Si que me gustaría, por convencemento, aspirar a outras cousas dentro da política galega. Pero tamén é certo que non vexo a alcaldía de Lalín coma un trampolín, coma unha etapa anterior a dar ese salto. Para un lalinense, non hai nada máis grande ca ser alcalde. Dígoo absolutamente convencido. Cando me presentei a alcalde xa andaban a dicir que eu, realmente, o que quería ser era presidente da Xunta, algo que non lograra o meu pai… A min gustaríame que Ana Pontón fose presidenta galega  nas próximas eleccións. Non só por ser muller, que tamén, senón polo seu traballo e a súa valía. Se eu, no futuro, teño a posibilidade de ser presidente da Xunta, o tempo o dirá. Pero do que si estou convencido é que este País necesita un presidente/presidenta galeguista canto antes. Unha persoa que crea no País, de verdade, e non como trampolín cara Madrid.

    Como olla vostede o mapa organizativo galeguista…

    Se non fose Amío, o BNG hoxe sería a segunda forza do País. E eu penso que algún día terá que ser a primeira. Pero estou vendo máis ca construción, destrución. Non hai máis ca ollar o último plenario de En Marea. Teño amizade con moitos dos dirixentes de En Marea pero o que están a facer non me parece axeitado. Dá moita máis seriedade o BNG… Sempre digo que con esta xeración é complicada a unidade. Que terá que vir outra xeración para unificar o nacionalismo. Hai que comezar o traballo de unidade polas bases para artellar un proxecto maioritario para o país. Aínda hai moitas feridas abertas. Terá que chegar alguén, non estou falando de min, que teña a suficiente credibilidade para xuntar toda esa forza dispersa que ten hoxe o galeguismo. Pero mentres non acabemos coas intrigas e os intrigantes, que levan máis de 30 anos dividindo, non imos a ningún sitio. Eu, se puidese facelo, faríao.

Boletín de novidades

Recibe as novas no teu e-mail


Política de privacidade *