A sexualidade masculina obsesiva era aceptada até hai pouco pola sociedade. D’Annunzio e Picasso representaron dúas maneiras diferentes de exercela.
Lucy Hughes-Hallett é a autora da máis recente biografía do escritor italiano D’Annunzio. A voluminosa obra, máis de setecentas páxinas, ten o ilustrativo título de “O gran depredador”.
A intensa e contraditoria vida do poeta, dramaturgo e novelista, cuxo talento literario foi gabado por Joyce e Proust, ten, sen dubida, moitas vertentes. D’Annunzio (1863-1938) foi un grande axitador, capaz de provocar manifestacións á saída dos teatros, de poñer en alerta os gobernos cada vez que publicaba un artigo na prensa ou de participar en ataques aéreos, ao mesmo tempo que tomaba notas das súas impresións (nunca chegou a pilotar). Converteuse, case de maneira natural, nun dos máis destacados precursores do fascismo. O seu estilo e as súas proclamas inspiraron a Mussolini.
Con todo, foi a de depredador sexual unha das principais vertentes da súa personalidade. En 1893, con trinta anos, xa escribira tres novelas e un bo número de versos, pero ademais xa abandonara a súa muller e os seus tres fillos, tamén a unha amante que tivera durante oito anos. Agora vivía cunha condesa siciliana, María Gravina, e enfrontábase a unha condena de prisión por adulterio, da que o salva unha amnistía xeral. María Gravina está enferma, pero D’Annunzio desenténdese, tanto desde o punto de vista emocional como práctico. A finais dese ano, María Gravina intenta suicidarse. A súa muller xa o intentara antes.
Será unha constante da súa vida, cortexa e atrae as mulleres pero maltrátaas e non cumpre con case ningunha das súas responsabilidades. É certo que traballa moito, tanto que parece vivir só para ser escravo da súa inspiración, o que lle permite publicar constantemente novos libros, polos que obtén un grande éxito.
Unha década despois, arredor de 1904, segue dando mostras dunha promiscuidade compulsiva. Rematou a súa relación coa actriz Eleonora Duse, que durara tamén oito anos. A súa nova amante é unha viúva nova, aristócrata, que está enferma. Mentres ela convalece no hospital, fai que outra dama acuda á súa casa. D’Annunzio ten preparado un perfume especial, a partir dunha fórmula que, segundo el, encontrou nun manuscrito do século XIV. Preséntase ante ela cun quimono azul, samovar, bandexa de prata, té chinés. “Dos seus acenos, da súa voz, sempre emanaba unha onda de desexo que envolvía todo o meu ser cunha atmosfera de amor irresistíbel”. O relato pertence á dama anónima e sorprende máis cando se comproba, a través dos retratos, que o escritor era feo e que aos trinta anos xa estaba completamente calvo. Ademais, podía ser superficial e mostrarse caprichoso coma un neno, con resultados moitas veces funestos para os que o rodeaban.
A secuencia dos seus amoríos, tan cheos de sedución como de posterior desinterese, non é doada de seguir. Lucy Hughes-Hallett, a súa biógrafa, fai unha descrición demoledora. Moi documentada e concreta, grazas sobre todo a que D’Annunzio deixaba notas e descricións de todo o que facía.
Pero tras do D’Annunzio depredador asoma, con todo, outra personalidade. Gustáballe xogar a ser muller, colocaba o pene entre as súas propias coxas de modo que non sobresaíse. Prestáballe o cunnilingus e, para practicalo mellor, procuraba colocarse sempre de maneira que a súa boca chegase comodamente a altura dos xenitais femininos. Tomaba notas non só do aspecto das súas amantes, senón tamén dos seus pequenos defectos e características físicas, incluído o cheiro da súas axilas.
En 1910, e mentres o perseguen os acredores, el dedícase a perseguir, pola súa parte, a unha condesa rusa de pernas longas e marido compracente. D’Annunzio ten corenta e oito anos e os dentes de tres cores, branco, amarelo e negro, segundo o relato dunha actriz francesa que tamén intenta cortexar.
Coa idade, di agora a biógrafa, a súa aura de ambigüidade sexual aínda é máis marcada, de modo que o escritor resulta intrigante para as mulleres e repulsivo para a maioría dos homes. Moitas das súas amizades fan comentarios sobre os seus ombreiros femininos e estreitos, as súas anchas cadeiras de muller, as súas mans pequenas e brancas, cheas de aneis, os seus acenos nerviosos e mexeriqueiros, os seus cumpridos extravagantes. “Unha figura pouco atractiva –comenta o escritor contemporáneo René Boylesve–. Cando entra, parece o personaxe dunha comedia italiana. Non é difícil imaxinalo cunha chepa”.
Picasso (1881-1973), como D’Annunzio, era unha persoa moi creativa e, igual que o italiano, trataba de ser fiel á súa inspiración. Tamén tivo moitas amantes. Do Picasso xa ancián dicíase que estaba tolo, que era comunista, que pintaba como un neno e que aínda podía ter mulleres novas.
John Berger, en “Fama e soidade de Picasso”, un ensaio publicado en 1965, destaca o papel da sexualidade, non só na súa vida, senón sobre todo na súa obra. Picasso expresa, en moitos cadros, sensacións físicas tan fortes que parece esquecer a súa habilidade como pintor. Transmite con intensidade o pracer, a dor e a impaciencia do desexo sexual.
Estivo unido a Marie-Thérèse Walter durante case unha década. A ningunha outra muller pintou tantas veces nin do mesmo modo. Píntaa como Venus, pero unha Venus nunca vista, directamente sexual.
Outros artistas, di Berger, tamén sentían a obsesión do sexo, pero era do sexo que lles fora negado. Picasso pinta, en cambio, o sexo gozado. A maioría dos seus cadros son de mulleres, os homes escasean. Ás veces parece a punto de cruzar a fronteira entre a urxencia sexual e a violencia, entre o enxalzamento e a vitimización. Presenta a vulnerabilidade feminina, fronte ao impulso instintivo que o varón comparte cos animais.
Na derradeira etapa da súa vida, Picasso pon de manifesto, con plena conciencia, o ridículo do ancián que aínda desexa mulleres novas. Confesa o seu horror ante o feito de que o corpo envellece, pero non a imaxinación. Esa percepción do evidente, ese sentido do ridículo, non estaba tan presente en D’Annunzio.
O absurdo, o escravizante da situación desigual, acosa a Picasso, di Berger. Debuxa a muller espida coa máscara dun vello e ao vello, tamén nu, coa máscara dunha moza. Finalmente, non só se decata do absurdo de facer o amor cunha rapaza, senón de que tamén os desexos do vello ao pintala son obscenos.
